Een goede planning helpt je om zo optimaal mogelijk te profiteren van de 
voordelen van datamanagement. Een DMP biedt daarbij
zeker meerwaarde. Daarnaast stellen steeds meer subsidieverstrekkers een DMP verplicht.
Een datamanagementplan is meestal een verdere uitwerking van een datamanagementparagraaf. In dit plan geef je aan of gebruik gemaakt wordt van bestaande data of dat het om een nieuwe dataverzameling gaat en hoe de dataverzameling volgens de FAIR principes (zie aparte tab) beschikbaar wordt gesteld. Het plan geeft een overzicht van alle aspecten van databeheer, tijdens en na het onderzoek, en helpt bij het structureren van het dataverzamelingsproces.
Hoe eerder je nadenkt over datamanagement, hoe meer waarde een DMP heeft. Door hier al vóór de start van het onderzoek goed over na te denken, wordt de kans op vervelende verrassingen tijdens het onderzoek verkleind. Dat bespaart tijd, werk en geld.
Het DMP is een dynamisch document dat meestal geregeld aanpassing behoeft. Tijdens het onderzoek kan blijken dat het nodig is om zaken anders te regelen en vragen die aan het begin van een onderzoek niet relevant zijn, kunnen later wel actueel zijn.
De omvang van een DMP dient in verhouding te staan tot de omvang en de aard van het onderzoeksproject. Voor een kort onderzoek van een half jaar kan wellicht met één pagina worden volstaan, terwijl een grootschalig project van meerdere jaren een gedetailleerder DMP zal vereisen.
Voorbeelden van uitgewerkte DMP's:
1. Hulpmiddel
Een DMP helpt je na te denken over alle aspecten van het
verzamelen en beheren van je onderzoeksdata, geeft
toelichting en verwijst naar hulpbronnen.
2. Legitimatie
Met een DMP kun je aan de verschillende betrokkenen bij het
onderzoek laten zien dat je goed omgaat met de gelden en/of
data die voor het onderzoeksproject ter beschikking
zijn gesteld.
3. Begroting
Door in de aanvraagfase van het onderzoeksproject na te
denken over datamanagement krijg je inzicht of er kosten
begroot moeten worden.
4. Kwaliteit
Een ingevuld DMP op zichzelf biedt geen garantie
voor kwaliteit. Maar nadenken over de vragen in een
DMP en het daadwerkelijk opvolgen van het plan draagt
bij aan een kwalitatief hoogwaardige dataset.
5. Ondersteuning
Een uitgewerkt DMP helpt je om een goed beeld te krijgen
van de benodigde ondersteuning,
bijvoorbeeld van bibliotheek, ICT, juridische zaken, enz.
Voor het schrijven van een datamanagementplan zijn er vele templates beschikbaar die als leidraad kunnen fungeren; niet alle vragen hoeven van toepassing te zijn op je onderzoeksproject. De belangrijkste zijn:
Het Digital Curation Centre heeft een lijst opgesteld met vragen voor het schrijven van een DMP:
Uitgebreide informatie en tips per vraag vind je in de complete checklist:
Een van de vragen die beantwoord moet worden in een DMP betreft selectiecriteria waarmee je kunt bepalen welk deel van de verzamelde data na afloop van het onderzoeksproject moet worden bewaard. Data Archiving and Networked Services (DANS) heeft een lijst samengesteld met essentiële punten die van belang zijn bij het selecteren van data voor archivering:
