Skip to Main Content

Ethische aspecten: Introductie

Onderzoeksethiek

Ethiek is een belangrijk onderdeel van elke onderzoekspraktijk: van onderzoekers wordt verwacht dat zij ethisch verantwoord onderzoek doen. De Nederlandse gedragscode wetenschappelijke integriteit is het belangrijkste kader waarin is vastgelegd wat het betekent om verantwoord onderzoek te doen.
Denk hierbij aan aspecten als:

  • eerlijkheid, zorgvuldigheid, transparantie, onafhankelijkheid en verantwoordelijkheid (de 5 integriteitsprincipes)
  • zorgvuldig informeren van en omgaan met proefpersonen/respondenten
  • goed databeheer

Alle Zuyd onderzoekers worden geacht zich te houden aan deze gedragscode en dienen de volgende verklaring te ondertekenen:

Verantwoordelijkheid onderzoeker

Met het ondertekenen van de verklaring ben je er als onderzoeker echter nog niet. Anders dan bij juridische kaders is in deze gedragscode niet tot in detail vastgelegd hoe je op een ethisch verantwoorde manier onderzoek kunt doen. De gedragscode geeft een richtlijn, maar vraagt van jou dat je deze zelf actief vertaalt naar jouw onderzoekspraktijk en permanent reflecteren op de vormgeving daarvan: niet alleen met de methodologische blik van de wetenschapper, maar ook met een ethische blik.
Gedurende alle fasen van een onderzoeksproces wordt er dus ethische reflectie van je verwacht:
van het opstellen van een onderzoeksvraag, het kiezen van methoden, het verzamelen van en de omgang met data en het analyseren van onderzoeksgegevens, tot het trekken van conclusies, het betrekken van stakeholders en het dissemineren van je resultaten.

Verantwoordelijkheid omgeving

Ethisch bewustzijn en integer handelen zijn echter niet alleen een verantwoordelijkheid van jou als onderzoeker, maar ook van je omgeving. Om te beginnen van de organisatie waarbinnen je werkzaam bent: het gezamenlijk zorgdragen voor een gedeelde onderzoekscultuur waarin ervaringen en dilemma's besproken kunnen worden. Ethische keuzes worden soms pas goed zichtbaar wanneer waarden of principes botsen, dan ontstaat er een dilemma. Het is belangrijk om hier open en vrij over te kunnen spreken binnen je onderzoeksgroep en binnen Zuyd.

Vragen?

Heb je vragen over de integriteit van je onderzoeksopzet?
Of wil je een algemeen ethisch vraagstuk bespreken op het gebied van onderzoeksintegriteit?

Voor advies rondom onderzoeksethiek kun je terecht bij de Ethische Commissie Onderzoek (ECO) van Zuyd.
Meer informatie op het tabblad 'Hulp bij ethische vraagstukken'.

Zuyd support

Expertisecluster Research Support
Zuyd Bibliotheek

Marsha Bokhorst
Nieuw Eyckholt - Heerlen
marsha.bokhorst@zuyd.nl
045-4006029

Lilian van de Burgt
Brusselseweg - Maastricht
lilian.vandeburgt@zuyd.nl
043-3466620

Ingrid Kars
Ligne - Sittard
ingrid.kars@zuyd.nl
046-4207020

www.zuyd.nl | Disclaimer | Over Zuyd Bibliotheek