Informatievaardigheden Info voor Docenten

"Mijn eerstejaars studenten zijn van mening dat ze al goed literatuur kunnen opzoeken, maar gebruiken vervolgens bronnen die niet geschikt zijn voor een HBO opleiding". 

• Tijd voor een (online) cursus! In Moodle vind je de Online Basiscursus Informatievaardigheden. In deze cursus maken studenten kennis met betrouwbare en beoordeelde literatuur en leren ze kritischer te kijken naar bronnen. Het blijft echter belangrijk om als docent te wijzen op het belang van goede literatuur en de rol die Zuyd Bibliotheek daarin kan spelen. Met behulp van een opdracht kun je studenten laten reflecteren over hun literatuuronderzoek. Voorbeeldopdrachten kun je vinden in de Moodle vragenpool Informatievaardigheden van Zuyd Bibliotheek.

"Mijn eerstejaars studenten zien het nut van deze training niet in. Hoe krijg ik ze gemotiveerd?"  

• Kies een geschikt moment in het curriculum, d.w.z. wanneer ze literatuuronderzoek moeten doen. Zo kunnen ze hun opgedane kennis direct in praktijk brengen. 

"Ik moet grote groepen eerstejaars studenten opleiden. Individuele begeleiding is niet haalbaar. Hoe kan ik ze toch goed trainen op informatievaardigheid?" 

• Je kunt met digitaal toetsen grote groepen studenten efficiënt beoordelen op basiskennis over (wetenschappelijke) informatievoorziening. Zuyd Bibliotheek stelt infoclips, LibGuides, online cursussen en meerkeuzevragen ter beschikking.
• De ervaring leert echter dat na de online basiscursus de studenten weliswaar over de vereiste basiskennis beschikken, maar dat ze nog niet zelfstandig literatuuronderzoek kunnen doen. Daar is oefening voor nodig en feedback. Individuele feedback blijft de beste methode. Met een aantal goed gekozen instrumenten kun je als docent grote groepen studenten efficiënt en effectief laten reflecteren op hun aanpak van het literatuuronderzoek. Laat studenten bijvoorbeeld een zoekplan inleveren (zie Hand-out Zoekplan) en combineer dit met een scoringsrubriek (zie de optie Beoordelen van studenten) waarmee je als docent snel een literatuurlijst kunt beoordelen. Je kunt ook gebruik maken van een werkvorm als peer review, waarbij je studenten elkaars literatuuronderzoek laat bespreken.
• Een specialist van Zuyd Bibliotheek kan ook een toelichting verzorgen bij een tool of databank, in afstemming met jou als docent. Als je werkt met studentmentoren of een grote groep docenten kun je er ook voor kiezen om deze groep door de bibliotheek te laten trainen en/of rond te leiden, zodat zij in staat zijn om de eerstejaars studenten op te leiden.

"Ik wil mijn studenten graag trainen maar er is vrijwel geen ruimte in het curriculum en er zijn geen studiepunten beschikbaar". 

• Het opdoen van informatievaardigheden vergt een relatief kleine tijdsinvestering, maar levert de studenten veel tijdwinst op. De online cursussen kosten ongeveer anderhalf uur per stuk om door te nemen. In combinatie met een werkcollege of een mentorgroep van anderhalf uur kan al resultaat geboekt worden. Als je studenten het geheel vrijwillig laat doen leert de ervaring dat ze hier weinig tijd en energie aan besteden. Verplichtstelling, individuele beoordeling en een goede inbedding in het onderwijsprogramma voorkomt problemen. Aparte studiepunten zijn niet strikt noodzakelijk voor een goed resultaat.

"Ik zou mijn studenten graag een digitale toets Informatievaardigheden laten maken. Hoe organiseer ik dat?"

• Zuyd Bibliotheek stelt in Moodle online cursussen met meerkeuzevragen ter beschikking. Er is ook een vragenpool met vragen en opdrachten over de stof uit de cursussen. Ze zijn geschikt voor digitale toetsing in Moodle. De bibliotheek is graag bereid de vragen aan te passen aan de wensen van de docent om ze vervolgens digitaal aan te leveren. De invoer in de toetsingssoftware moet door de docent zelf gedaan worden. Elke faculteit beschikt over een Moodle-contactpersoon die docenten ondersteunt bij digitaal toetsen.
• Zuyd Bibliotheek is niet verantwoordelijk voor de beoordeling van de studenten.

"Ik vind het belangrijk dat studenten informatievaardig zijn, maar mijn studenten vinden dit onderdeel maar saai. Hoe maak ik het aantrekkelijker voor hen?" 

• De ervaring leert dat studenten aan het begin van hun studie niet goed weten wat er van hen verwacht wordt op dit vlak. Om studenten op een speelse manier ervan bewust te maken dat ze nog niet informatievaardig zijn, kan SMS voting in combinatie met een bespreking door de docent helpen. Het maakt ze ontvankelijk voor de stof, waardoor ze sneller op het juiste niveau getild worden. Van onbewust onbekwaam naar bewust onbekwaam! 
• Ook andere interactieve werkvormen kunnen helpen zoals oefeningen in groepsverband of student peer review. 

"Als docent is het niet mijn taak om studenten vaardigheden bij te brengen. Ik ga er vanuit dat ze dit al kunnen. Waarom moeten ze apart opgeleid worden?"

• Aan het begin van hun opleiding blijken studenten niet kritisch genoeg te zijn als het gaat om de selectie van hun bronnen voor papers, werkstukken e.d. Als docent is het niet eenvoudig om, gezien de enorme hoeveelheid beschikbare informatie, studenten te leren efficiënt en effectief literatuuronderzoek te doen. Een specialist van Zuyd Bibliotheek kan je daarbij helpen.

"Als ik een werkstuk beoordeel van een student, dan heb ik toch ook de literatuur gelijk mee beoordeeld? Wat is het nut van een aparte beoordeling van de informatievaardigheid van een student?"

• Als een werkstuk onder de maat is, kan één van de onderliggende problemen de kwaliteit van het literatuuronderzoek zijn. Studenten zijn dan geholpen met gerichte feedback over hun aanpak. Met bv. een scoringsrubriek (zie de optie Beoordelen van studenten) krijgen studenten meer inzicht in wat er van hen gevraagd wordt en waar de oplossingsrichting gezocht moet worden. De online tools van Zuyd Bibliotheek bieden concrete handvatten voor een betere aanpak van het literatuuronderzoek.