Skip to Main Content

Ergotherapie: AI

AI

Het gebruik van generatieve AI (GenAI) kan handig zijn tijdens het literatuuronderzoek. Bijvoorbeeld omdat het tijdbesparend is. Wel is het van belang dat je weet hoe je er verantwoord mee omgaat.

► Op dit tabblad wordt toegelicht hoe je ChatGPT zinvol en verantwoord kunt toepassen tijdens het literatuuronderzoek. Voor andere AI-tools geldt min of meer hetzelfde.
► Hierbij wordt uitgegaan van de 6 stappen van literatuuronderzoek. Per stap wordt geadviseerd hoe je generatieve AI wel/niet kunt toepassen.
► Met generatieve AI wordt bedoeld: tools (Large Language Models of LLM) die zijn getraind met een enorme hoeveelheid data en die op basis van opdrachten ('prompts') van gebruikers iets nieuws creëren.

N.B.: Achter de groene pijltjes () staat aangegeven waarvoor je AI-tools, zoals ChatGPT, prima kunt gebruiken. Rood () geeft aan dat een bepaalde toepassing wordt afgeraden. 

Beleid binnen Zuyd

Belangrijk om te weten is hoe er binnen Zuyd wordt gekeken naar het gebruik van (generatieve) AI binnen het onderwijs.

► ChatGPT en soortgelijke tools worden niet verboden.
► Studenten zijn altijd verantwoordelijk voor hun eigen producten. Je kiest zelf óf en hóé je AI toepast.
► Je houdt uiteraard rekening met auteursrecht. Je zorgt ervoor dat docenten kunnen controleren welke bronnen je hebt gebruikt.
► Wees heel terughoudend met het gebruik van (privacy)gevoelige informatie in ChatGPT. Het is onhelder wat hiermee gebeurt en waar deze informatie wordt opgeslagen.

Module: ChatGPT en literatuuronderzoek

Welkom bij de module ChatGPT en literatuuronderzoekDeze module is onderdeel van de leerlijn Informatievaardigheden.

Generatieve AI / Chatbots 
Generatieve kunstmatige intelligentie is de techniek achter chatbots als ChatGPT en Bing Chat van Microsoft. Wat zegt de Chatbot ChatGPT zelf over Generatieve AI:

‘Generatieve AI is een soort kunstmatige intelligentie die is ontworpen om nieuwe content of output te genereren. Het kan worden gebruikt voor allerlei taken, zoals het maken van realistische afbeeldingen, video’s of tekst.’ 

Sinds de lancering in november 2022 is ChatGPT steeds populairder geworden. We bespreken in deze module het kritisch gebruik van ChatGPT in de verschillende fasen van het zoeken naar literatuur.

Verschillende AI-tools

van Freepik

Naast ChatGPT zijn er nog talloze andere generatieve AI-toepassingen beschikbaar. 

Enkele alternatieven voor ChatGPT:

Minileerlijn Generatieve AI

Impuls Open Leermateriaal heeft een minileerlijn generatieve AI ontwikkeld. 

Na het volgen van deze leerlijn

  • heb je kennis over de geschiedenis van AI en weet je globaal hoe AI werkt. 
  • heb je een eerste inzicht in hoe je AI kunt besturen, zodat het goed voor je werkt. 
  • krijg je inzicht hoe studenten met AI kunnen werken. 
  • heb je informatie over de manier waarop je regie kunt houden in het werken met AI. 
  • heb je informatie hoe je nog verder kunt leren, hoe je met je studenten kunt leren en hoe je AI weloverwogen en bewust van de risico’s in kunt zetten.

Stappenplan: Wanneer kun je AI toepassen?

Tijdens deze stap oriënteer je je op het onderwerp, vervolgens baken je het af tot datgene wat je interesseert en uiteindelijk formuleer je een onderzoeksvraag (bijvoorbeeld volgens het SMART-model).

Oriënteren
Vraag ChatGPT om (algemene) informatie over een bepaald onderwerp. Bijvoorbeeld: Wat is literatuuronderzoek?
► 
Verken welke concepten en theorieën voor jouw onderzoek relevant zijn. ChatGPT kan deze voor je verhelderen.

Afbakenen
ChatGPT kan niet bepalen welk gedeelte interessant is aan jouw onderwerp. 

Onderzoeksvraag SMART formuleren
Een SMART onderzoeksvraag is Specifiek, Meetbaar, Acceptabel, Realistisch en Tijdgebonden.
Vraag ChatGPT eventueel om een SMART zoekvraag te formuleren. Wees kritisch en gebruik deze ter inspiratie.

Ga op zoek naar zo veel mogelijk relevante zoektermen die aansluiten op jouw onderzoeksvraag.

► ChatGPT kan je hiervoor input geven. Bijvoorbeeld: Geef Engelstalige synoniemen voor literatuuronderzoek.

Bepaal in welke informatiebronnen je gaat zoeken. Ga uit van het overzicht Databanken A-Z op de website van Zuyd Bibliotheek.

Vraag ChatGPT om toelichting bij een bepaalde databank. Waar is deze goed in? Bijvoorbeeld: Wat zijn de verschillen tussen PubMed en Embase?

Je gaat nu bepalen hoe je de databank wilt doorzoeken. Welke zoekmethode pas je toe?

ChatGPT is ongeschikt om hierin een keuze te maken. 

Tip:
Litmaps kan een handig hulpmiddel zijn om de citatie- en sneeuwbalmethode toe te passen. Deze tool maakt inzichtelijk welke artikelen door middel van citaties met elkaar zijn verbonden.

Als je begint met zoeken is ChatGPT niet langer van toegevoegde waarde. 

ChatGPT kan niet beoordelen of selecteren welke informatie voor jou relevant is. Dit zul je zelf moeten doen.

Zorg dat je onderzoeksverslag controleerbaar en reproduceerbaar is. Dit doe je onder andere met correcte bronvermelding.

ChatGPT blijkt hoogst onbetrouwbaar bij het formuleren van APA-referenties. Stel deze zelf op.

Het kan handig zijn om zelfgeschreven teksten te verbeteren met behulp van ChatGPT.

► Het is niet toegestaan om jouw verslagen door ChatGPT te laten schrijven.

Tip:
► Vraag ChatGPT om jouw eigen teksten te corrigeren, herschrijven of samenvatten. Doe dit per onderdeel van je tekst afzonderlijk: zo houd je zelf controle over de structuur van je tekst.
► Wees transparant over gebruik van ChatGPT. Verwoord helder waarvoor en met welke 'prompt' je ChatGPT (hebt) gebruikt.

Prompting optimaliseren

Al heeft elke chatbot zijn eigenaardigheden, bepaalde basisprincipes zijn toepasbaar op het merendeel van de AI-tools. De kunst om een goede prompt ("opdracht") te schrijven, wordt prompt engineering genoemd. Zonder goede prompt zul je géén goede output krijgen. Ga als volgt te werk (voor meer informatie zie de boeken onderaan deze pagina):

  1. Beschrijf de taak: Beschrijf specifiek en eenduidig wat voor antwoord je wilt zien. Bv.: Beschrijf de procedure van het uitvoeren van een bepaald assessment/interventie/therapie.
  2. Stimuleer een persona: Met andere woorden: Vertel de chatbot 'wie' het is. Bv.: Je bent een vierdejaarsstudent Ergotherapie/Fysiotherapie/Logopedie.
  3. Schets een stappenplan: Via welke stappen moet de chatbot je taak uitvoeren? Bv.: Leg eerst uit hoe de logopedist de cliënt goed voorbereidt, presenteer vervolgens via welke stappen het assessment/interventie/therapie wordt uitgevoerd en benoem uiteindelijk wat nodig is voor eventuele goede nazorg.
  4. Geef context en beperkingen: Zijn er zaken waarmee de chatbot rekening moet houden? Bv.: Beschrijf wat van de patiënt zelf verwacht wordt bij een bepaald assessment/interventie/therapie.
  5. Specificeer het doel en de doelgroep: Deze zijn erg bepalend voor de output die de chatbot genereert. Bv.: Het doel is dat bepaalde klachten bij de client te verminderen/wegnemen.
  6. Formatteer de output: In welke vorm moet de output eruit zien? Welke lengte, structuur en opmaak? Bv.: Schrijf een stappenplan van 250 woorden en maak gebruik van eenvoudige en toegankelijke taal. Beperk iedere stap tot twee tot drie korte, heldere zinnen. Maak de belangrijkste begrippen dikgedrukt.

AI in de collectie van Zuyd Bibliotheek

(Klik HIER voor het E-boek)

www.zuyd.nl | Disclaimer | Over Zuyd Bibliotheek