Het gebruik van generatieve AI (GenAI) kan handig zijn tijdens het literatuuronderzoek. Bijvoorbeeld omdat het tijdbesparend is. Wel is het van belang dat je weet hoe je er verantwoord mee omgaat.
► Binnen Zuyd wordt gewerkt met Microsoft Copilot. Log in met je schoolaccount. Gebruik bij voorkeur altijd deze AI-tool.
► Op dit tabblad wordt toegelicht hoe je Copilot zinvol en verantwoord kunt toepassen tijdens het literatuuronderzoek. Voor andere AI-tools geldt min of meer hetzelfde.
► Hierbij wordt uitgegaan van de 6 stappen van literatuuronderzoek. Per stap wordt geadviseerd hoe je generatieve AI wel/niet kunt toepassen.
► Met generatieve AI wordt bedoeld: tools (Large Language Models of LLM) die zijn getraind met een enorme hoeveelheid data en die op basis van opdrachten ('prompts') van gebruikers iets nieuws creëren.
N.B.: Achter de groene pijltjes (►) staat aangegeven waarvoor je AI-tools, zoals Copilot, prima kunt gebruiken. Rood (►) geeft aan dat een bepaalde toepassing wordt afgeraden.
Meer informatie over het gebruik van GenAI vind je in de LibGuide Generatieve AI.
Belangrijk om te weten is hoe er binnen Zuyd wordt gekeken naar het gebruik van (generatieve) AI binnen het onderwijs.
► Gebruik van GenAI wordt niet verboden.
► Zuyd adviseert het gebruik van Copilot (Microsoft 365) i.p.v. ChatGPT. Log in met je Zuyd-mailadres.
► Gebruik andere AI-tools indien gewenst alleen met een privémailadres.
► Studenten zijn altijd verantwoordelijk voor hun eigen producten. Je kiest zelf óf en hóé je AI toepast.
► Je houdt uiteraard rekening met auteursrecht. Je zorgt ervoor dat docenten kunnen controleren welke bronnen je hebt gebruikt.
► Wees heel terughoudend met het gebruik van (privacy)gevoelige informatie in Copilot. Het is onhelder wat hiermee gebeurt en waar deze informatie wordt opgeslagen.
► De module van De Nationale AI-Cursus maakt AI begrijpelijk voor iedereen.
► Het webinar AI in het onderwijs van Patrick van Aalst (van NHL Stenden Hogeschool) en Annalies Kootstra (van Hanzehogeschool Groningen) gaat in op hun ervaringen met AI en de ontwikkeling van hun CTLs.
► De module Responsible use of Generative Artificial Intelligence (GenAI) in higher education van TLC Science is gericht op studenten die meer willen leren over het verantwoord gebruik van GenAI in het hoger onderwijs.
► De e-module The impact of Generative Artificial Intelligence (GenAI) on higher education van TLC Science is gericht op onderwijzend personeel dat meer wil leren over het verantwoord gebruiken van GenAI en over de impact ervan op het hoger onderwijs.
► Een reeks Microlearnings over AI en ethiek op de website van de RijksAcademie voor Digitalisering en Informatisering Overheid bevat behapbare stukjes kennis over verschillende onderwerpen.
Welkom bij de module Generatieve AI en literatuuronderzoek. Deze module is onderdeel van de leerlijn Informatievaardigheden.
De afgelopen tijd is GenAI enorm populair geworden. Ook in het onderwijs. Dit vraagt om een kritische houding, bijvoorbeeld rondom privacy, auteursrecht en intellectueel eigendom.
De online module is door Zuyd Bibliotheek ontwikkeld om tegemoet te komen aan de huidige vraag naar handvatten voor het gebruik van GenAI tijdens het onderzoek.
van Freepik
Naast Copilot zijn er nog talloze andere generatieve AI-toepassingen beschikbaar.
Enkele alternatieven:
Waarom AI zo controversieel is
Wat is de impact van AI op het informatiedomein? In een reeks artikelen wordt ingegaan op veranderingen in de organisatieprocessen, de informatieprofessie en het persoonlijke informatiewerk ten gevolge van kunstmatige intelligentie. Dit is het tiende deel met focus op de keerzijdes van AI en raakvlakken daarvan met de informatieprofessie.
Lees het volledige artikel op Digitaal Magazine Informatieprofessional.
‘AI en cloud openen nieuwe werelden voor onderzoek en zorg’
De tijd is wel voorbij dat SaaS en cloud nieuwe termen waren voor de zorg. Dat ziet ook Gita Gallé, bestuurder Prinses Máxima Centrum voor kinderoncologie. Voor het Prinses Máxima Centrum werd het gebruik van cloud vooral gestimuleerd vanuit de onderzoeksafdeling, onder meer om data voor onderzoek op een mondiale schaal beschikbaar te krijgen. Dat kon veel eenvoudiger via cloud-gebaseerde omgevingen dan wanneer je hele IT on prem staat. “Cloud en AI openen nieuwe werelden voor onderzoek, behandeling en zorgprocessen.”
Lees het volledige artikel op ICT&Health.
Medische beeldvorming verbeteren met GenAI
Een onderzoeksteam onder leiding van de Universiteit van Boston heeft een anatomie-bewuste generatieve AI-tool ontwikkeld die in staat is 3D computertomografiebeelden van hoge kwaliteit te analyseren en met elkaar in verband te brengen met behulp van tekstuele informatie. AI-gestuurde beeldgeneratoren spelen onder andere een rol bij de transformatie van de gezondheidszorg. Binnen de medische beeldvorming hebben GenAI-tools het potentieel om clinici te helpen bij het interpreteren van complexe röntgenfoto's, het diagnosticeren van aandoeningen en het opsporen van ziekten.
Lees het volledige artikel op ICT&Health.
ChatGPT scoort minder dan 50 procent in medische diagnostiek
Generatieve AI-tools zoals ChatGPT zijn de afgelopen jaren flink in opkomst en dat geldt ook voor de gezondheidszorg. Een van de toepassingen waarbij met deze zogenoemde GenAI-tools wordt getest is de medische diagnostiek. Daarbij worden symptomen geprompt in bijvoorbeeld ChatGPT om te bepalen of met AI ook, en liefst vaker en beter, de juiste diagnose gesteld kan worden. Welnu, onderzoekers stellen nu dat ChatGPT slechts in iets minder dan de helft van de gevallen (49%) de juiste diagnose stelt.
Lees het volledige artikel op ICT&Health.
EU-wet implementatie AI van kracht
De eerste grote wet voor de implementatie en het gebruik van AI is 1 augustus in werking getreden. De zogeheten ‘EU AI Act’ geeft onder meer aan wat de regelgeving is voor de ontwikkeling van AI en het in de markt zetten ervan. Ook beschrijft de wet hoe kunstmatige intelligentie in de Europese Unie moet worden gebruikt. Dit geldt ook voor het gebruik van AI in de gezondheidszorg.
Lees het volledige artikel op ICT&Health.
Verantwoord gebruik AI vergt voorzichtig begin en kritische blik
AI kan op vele manieren helpen, maar dan is het wel belangrijk dat het verantwoord wordt gebruikt. Dat stelt Ger Janssen, Principal Data & AI Scientist bij Philips,in een artikel over de brAInpower-expositie in het Philips Museum. In deze expositie wordt bezoekers worden gevraagd om zelf na te denken over responsible AI een eigen mening te vormen.
Lees het volledige artikel op ICT&Health.
De ethische kant van de samenwerking tussen mens en AI
Of we het nu willen of niet: AI is niet meer weg te denken uit ons dagelijks leven. Op elk medisch congres is artificiële intelligentie (AI) een hot topic. Op welke manier gaat generatieve AI het medisch-wetenschappelijk onderzoek, de gezondheidszorg en het werk van artsen veranderen? Kan AI artsen vervangen? Universitair hoofddocent bio-ethiek Karin Jongsma van het UMC Utrecht doet onderzoek naar de samenwerking tussen mens en AI.
Lees het volledige artikel op ICT&Health.
Tijdens deze stap oriënteer je je op het onderwerp, vervolgens baken je het af tot datgene wat je interesseert en uiteindelijk formuleer je een onderzoeksvraag (bijvoorbeeld volgens het SMART-model).
Oriënteren
► Vraag Copilot om (algemene) informatie over een bepaald onderwerp. Bijvoorbeeld: Wat is literatuuronderzoek?
► Verken welke concepten en theorieën voor jouw onderzoek relevant zijn. Copilot kan deze voor je verhelderen.
Afbakenen
► Copilot kan niet bepalen welk gedeelte interessant is aan jouw onderwerp.
Onderzoeksvraag SMART formuleren
Een SMART onderzoeksvraag is Specifiek, Meetbaar, Acceptabel, Realistisch en Tijdgebonden.
► Vraag Copilot eventueel om een SMART zoekvraag te formuleren. Wees kritisch en gebruik deze ter inspiratie.
Ga op zoek naar zo veel mogelijk relevante zoektermen die aansluiten op jouw onderzoeksvraag.
► Copilot kan je hiervoor input geven. Bijvoorbeeld: Geef Engelstalige synoniemen voor literatuuronderzoek.
Bepaal in welke informatiebronnen je gaat zoeken. Ga uit van het overzicht Databanken A-Z op de website van Zuyd Bibliotheek.
► Vraag Copilot om toelichting bij een bepaalde databank. Waar is deze goed in? Bijvoorbeeld: Wat zijn de verschillen tussen PubMed en Embase?
Je gaat nu bepalen hoe je de databank wilt doorzoeken. Welke zoekmethode pas je toe?
► Copilot is ongeschikt om hierin een keuze te maken.
Tip:
► Litmaps kan een handig hulpmiddel zijn om de citatie- en sneeuwbalmethode toe te passen. Deze tool maakt inzichtelijk welke artikelen door middel van citaties met elkaar zijn verbonden.
Als je begint met zoeken is Copilot niet langer van toegevoegde waarde.
► Copilot kan niet beoordelen of selecteren welke informatie voor jou relevant is. Dit zul je zelf moeten doen.
Zorg dat je onderzoeksverslag controleerbaar en reproduceerbaar is. Dit doe je onder andere met correcte bronvermelding.
► Copilot blijkt hoogst onbetrouwbaar bij het formuleren van APA-referenties. Stel deze zelf op.
► Hoe je verwijst naar Copilot of andere generatieve AI-tools als bron lees je hier.
Het kan handig zijn om zelfgeschreven teksten te verbeteren met behulp van GenAI.
► Het is niet toegestaan om jouw verslagen door Copilot te laten schrijven.
Tip:
► Vraag Copilot om jouw eigen teksten te corrigeren, herschrijven of samenvatten. Doe dit per onderdeel van je tekst afzonderlijk: zo houd je zelf controle over de structuur van je tekst.
► Wees transparant over gebruik van Copilot. Verwoord helder waarvoor en met welke 'prompt' je GenAI (hebt) gebruikt.
Al heeft elke chatbot zijn eigenaardigheden, bepaalde basisprincipes zijn toepasbaar op het merendeel van de AI-tools. De kunst om een goede prompt ("opdracht") te schrijven, wordt prompt engineering genoemd. Zonder goede prompt zul je géén goede output krijgen. Ga als volgt te werk (voor meer informatie zie de boeken onderaan deze pagina):
